چرا باید استخر ذخیره آب کشاورزی داشته باشیم؟

ضرورت احداث استخر کشاورزی جهت ذخیره‌سازی آب از ضرورت‌های اساسی در مدیریت منابع آبی جهت پاسخ به چالش‌های کمبود آب در جوامع است. این سازه‌ها نه تنها به ایجاد ذخیره‌ی منابع آب کمک می‌کنند بلکه امکان بهره‌برداری بهینه و تنظیم شده از آنها را فراهم می‌سازند. از مزایای احداث استخرهای ذخیره‌سازی آب می‌توان به تامین آب در زمان‌های خشکی، کاهش تلفات آب به علت تبخیر و نفوذ، حفاظت از کیفیت آب و ایجاد توازن اکوسیستم‌های آبی اشاره کرد. همچنین این سازه‌ها به توسعه کشاورزی و اقتصاد مناطق روستایی و افزایش امنیت آبی کشورها کمک می‌نمایند. به طور خلاصه، احداث استخرهای ذخیره‌سازی آب از ضرورت‌های حیاتی برای تامین منابع آبی مستدام و مدیریت بهینه منابع آبی در دنیای امروز است.

مدیریت مصرف آب

بخش کشاورزی بزرگترین مصرف کننده آب در کشور ماست. با توجه به اینکه کشور ما در منطقه خشک و کم آب قرار گرفته است، و منابع آب شیرین محدود بوده و افزایش روزافزون جمعیت، نیاز به تولید و تأمین غذا را بیشتر کرده است، روز به روز اهمیت استفاده بهینه از منابع آبی بیشتر می‌شود.

مقابله با کم آبی

میانگین بارش در کشور ایران حدود 250 میلیمتر در سال است که این عدد یک سوم میانگین جهانی بارندگی (750 میلیمتر) است. این میزان بارندگی نیز پراکندگی منطقه‌ای و زمانی یکسان نداشته یا این پراکندگی برای فعالیت‌های کشاورزی مطلوب نیست. استفاده بهینه از منابع آبی همواره نیازمند ذخیره آب بوده. به این صورت که در فصل پر باران، آب ذخیره شده و در فصل کم‌باران، از آب ذخیره شده جهت آبیاری استفاده می‌شود.

آبیاری گیاه در زمان مناسب

در طول روز به دلیل افزایش سرعت رشد و متابولیسم گیاه، نیاز گیاه به آب بیشتر بوده و ریشه گیاه برای جذب آب آماده‌تر است. بنابراین با ذخیره آب در شب و آبیاری محصولات در طول روز بهره‌وری تولید محصول افزایش می‌یابد. همچنین در فصول گرم سال، به منظور جلوگیری از تبخیر آب می‌توان در ساعات گرم روز آبیاری را متوقف کرده و در ساعات خنک صبح این کار را انجام داد و از این طریق از هدررفت آب جلوگیری کرد. به منظور افزایش انعطاف پذیری سیستم آبیاری و تنظیم ساعات مطلوب آبیاری به استخر ذخیره آب نیاز است تا بتوان آب را در ساعات دلخواه ذخیره یا مصرف کرد.

نیاز به حجم بالای ذخیره آب

با توجه به ابعاد گسترده فعالیت‌های کشاورزی و حجم بالای مصرف آب در این حوزه، ذخیره آب کشاورزی معمولاً در حجم بالایی انجام می‌شود. تمام مزایای اقتصادی حاصل از پروژه‌های آبیاری نوین کشاورزی زمانی قابل توجیه هستند که هزینه سرمایه‌گذاری در این بخش رقمی منطقی باشد. بنابراین ارائه راهکاری اقتصادی و مقرون بصرفه برای این منظور که دوره بازگشت سرمایه منطقی را ارائه کند، اهمیت پیدا می‌کند.

در بین روشهای متداول سه روش به صورت عمده مطرح می‌شود که استخر خاکی با پوشش لایه آببند پلیمری (ورق ژئوممبران) بهترین گزینه است.