آشنایی با انواع سموم کشاورزی
سموم کشاورزی از مهم ترین ارکان کشت و زرع به شمار می روند. در این مقاله قصد داریم به بررسی انواع سموم کشاورزی بپردازیم.
سموم کشاورزی، ابزاری قدرتمند در دستان کشاورزان برای مبارزه با آفات و حفظ سلامت محصولات هستند. این سموم که شامل طیف گسترده‌ای از ترکیبات شیمیایی از جمله علف‌کش‌ها، حشره‌کش‌ها و قارچ‌کش‌ها می‌شوند، نقشی کلیدی در افزایش بهره‌وری و تضمین امنیت غذایی ایفا می‌کنند.
تاریخچه کوتاه سموم کشاورزی
استفاده از سموم دفع آفات پس از جنگ جهانی دوم رواج یافت، زمانی که تلاش‌های علمی برای پایان دادن به گرسنگی در راس امور قرار داشت. این سموم به سرعت به عنوان راه حلی کارآمد برای کنترل آفات و افزایش تولید شناخته شدند. امروزه سالانه 3.2 میلیون تن سموم دفع آفات در سراسر جهان به کار گرفته می‌شود.
اما این سموم، شمشیر دو لبه هستند. استفاده نادرست یا بی‌رویه از آنها می‌تواند سلامت انسان و محیط زیست را به طور جدی به خطر اندازد. سموم دفع آفات می‌توانند از طریق آب باران شسته شده و رودخانه‌ها و آب‌های زیرزمینی را آلوده کنند. سموم کشاورزی همچنین می‌توانند به حیات وحش، به ویژه زنبورها که برای گرده افشانی ضروری هستند، آسیب برسانند.
برای کاهش اثرات منفی سموم کشاورزی چه باید کرد؟
استفاده صحیح و اصولی از سموم: کشاورزان باید با آموزش‌های لازم در زمینه استفاده درست از سموم، از خطرات و عوارض جانبی آنها آگاه باشند.
کاهش وابستگی به سموم شیمیایی: استفاده از روش‌های جایگزین مانند کنترل بیولوژیکی آفات و کشت‌های ارگانیک می‌تواند به کاهش مصرف سموم و حفظ سلامت محیط زیست کمک کند.
حمایت از تحقیقات علمی: یافتن روش‌های جدید و ایمن برای کنترل آفات و کاهش سموم شیمیایی نیازمند سرمایه‌گذاری در تحقیقات علمی است.
سموم کشاورزی ابزاری ضروری برای تامین غذای سالم هستند، اما استفاده از آنها باید با احتیاط و مسئولیت انجام شود. با افزایش آگاهی و توسعه روش‌های جایگزین می‌توانیم ضمن حفظ سلامت محصولات کشاورزی، از سلامت انسان و محیط زیست نیز محافظت کنیم.
سموم کشاورزی پر مصرف
ر این میان، برخی از سموم کشاورزی به دلیل کارایی بالا و طیف وسیع اثرشان، محبوبیت بیشتری در بین کشاورزان دارند. در ادامه به معرفی سه نمونه از این سموم پرمصرف می‌پردازیم:
1. دلتامترین
نوع سم: حشره‌کش
گروه شیمیایی: پایروترئیدها
نحوه عملکرد: تماسی و گوارشی
کاربرد: مبارزه با لارو پروانه‌ها، سوسک‌ها، مگس‌ها، هاوزنجرک‌ها و تریپس
2. آمیتراز
نوع سم: حشره‌کش-کنه کش
نحوه عملکرد: تماسی- تنفسی
مزایا: کم‌خطر برای انسان و دام، عدم آسیب به زنبور عسل
کاربرد: از بین بردن کنه‌های تارتن، پسیل پسته، مگس‌های سفید و عسلک پنبه
3. پرمترین
نوع سم: حشره‌کش
نحوه عملکرد: تماسی- گوارشی
زمان مصرف: مشاهده آفت
خاصیت: دورکنندگی
کاربرد: مبارزه با لارو پروانه‌ها، حشرات خانگی، آفات مینوز
4. دیازینون
نوع سم: حشره‌کش-کنه کش
نحوه عملکرد: تماسی، گوارشی و تنفسی
کاربرد: مبارزه با سوسک سیاه گندم، کرک ساقه خوار، سن گلابی، کرم سفید ریشه، شپشک‌های سفید، شته خونی و آگروتیس
5. کلرپیریفوس
نوع سم: حشره‌کش
نحوه عملکرد: تماسی، گوارشی و تنفسی
مزیت: نفوذ به لایه‌های واکسی گیاه و از بین بردن آفات
کاربرد: نابودی آفات روی گیاه و داخل بافت گیاهی (مینوزها و ساقه خوارها)
6. اندوسولفان
نوع سم: حشره‌کش
نحوه عملکرد: تماسی و گوارشی
کاربرد: کنترل لارو پروانه‌ها، سوسک‌ها، مگس‌ها، شپشک‌ها و کنه‌ها
7. اکسی دیمتون متیل
نوع سم: حشره‌کش-کنه کش
نحوه عملکرد: تماسی، گوارشی و تنفسی
مزیت: سیستمیک بودن و جذب توسط گیاه
کاربرد: مبارزه با کنه‌ها، سرتپس‌ها، شته‌ها و شپشک‌ها
نحوه اثر: سم توسط بافت‌های سبز گیاه جذب و به تمام قسمت‌های آن منتقل می‌شود
8. سایپرمترین
نوع سم: حشره‌کش
گروه شیمیایی: پایروتروئیدهای سنتتیک
نحوه عملکرد: تماسی و گوارشی
مزیت: ماندگاری بالا
کاربرد: از بین بردن طیف وسیعی از آفات جونده و مکنده
9. فن پیروکسی میت
نوع سم: کنه کش
عملکرد: تماسی
مزیت: قدرت نفوذ بالا
کاربرد: نابودی پوره، کنه بالغ و تخم کنه در محصولات زراعی، درختان میوه و مرکبات
10. فن پروپاترین
نوع سم: حشره کش-کنه کش
عملکرد: گوارشی
مزیت: اثر کشندگی و دورکنندگی همزمان
کاربرد: جلوگیری از تغذیه و تخم‌گذاری کنه‌های بالغ
11. فن والریت
نوع سم: حشره کش-کنه کش
عملکرد: تماسی-گوارشی
کاربرد: از بین بردن حشرات (مانند مینوزها) در بافت گیاه
موارد مصرف: کنترل آفات پنبه (کرم قوزه، عسلک، برگخوار مصری)
12. گلایفوزیت
نوع سم: علف کش سیستمیک
عملکرد: جذب توسط برگ و ساقه و انتقال به تمام قسمت‌های گیاه
کاربرد: نابودی علف‌های هرز پهن برگ و کشیده برگ (یک ساله یا چند ساله)
13. پاراکوات
نوع سم: علف کش
عملکرد: تماسی
کاربرد: مبارزه با علف‌های هرز باریک برگ
مزیت: جذب سریع توسط قسمت‌های سبز گیاه
14. روغن امولسیون شونده
نوع سم: آفت‌کش
کاربرد: مبارزه با شپشک‌ها و برخی کنه‌ها در فصل‌های پیش بهار، بهار و تابستان