مصرف منابع آب در بخش‌های مختلف کشور

در مصرف منابع آب در بخش‌های مختلف، تخصیص این منابع به کشاورزی، صنعت، آبیاری، خدمات بهداشتی و بهره‌برداری از اماکن عمومی بسیار حائز اهمیت است. بخش کشاورزی به عنوان بخش اصلی در تامین غذا و تولید محصولات کشاورزی از منابع آب استفاده می‌کند. صنعت و تولید به میزان زیادی از منابع آب برای تولید محصولات صنعتی و انرژی نیاز دارند. بخش آبیاری و آب شیرین‌کنی نیز نقش مهمی در تامین آب برای کشاورزی و آب آشامیدنی ایفا می‌کند. علاوه براین، آب در بخش خدمات بهداشتی و بهره‌برداری از اماکن عمومی نیز استفاده می‌شود. تنظیم مصرف منابع آب و تامین انعطاف‌پذیری در تخصیص آنها بین این بخش‌ها، مهمترین چالش مدیریت منابع آب است.

بیشترین مصرف کننده‌های آب در ایران

در کشور ایران سهم مصرف آب بخش کشاورزی در حدود ۹۰ درصد، شرب ۸ درصد و صنعت و معدن ۲ درصد است. این در حالی ‌که در کشورهای پیشرفته سهم مصرف آب در بخش کشاورزی ۳۰ درصد است. شرب و بهداشت ۱۱ درصد مصرف آب را دارد. و سهم بخش صنعت و معدن ۵۹ درصد می باشد. طبق این آمار، مصرف آب در بخش کشاورزی، بیشترین  میزان مصرف را در بخش آب دارد.

به طوری که این میزان از مصرف به ۸۲ میلیارد مترمکعب در سال رسیده است. این در حالی است که تنها ۸.۳ میلیارد لیتر در کشور، مصرف خانگی آب یا همان آب شرب را داشتیم و در بخش صنعتی هم فقط ۲.۴ میلیارد لیتر آب مصرف شده است. البته پیش از این، معاون وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به این که حجم آب مصرفی در بخش کشاورزی همیشه مورد اختلاف نظر متخصصان و کارشناسان بوده، گفته است: «نتایج مطالعات انجام شده نشان دهنده این است که حجم آب مصرفی کل بخش کشاورزی حدود ۷۰ میلیارد مترمکعب در سال گذشته است.» با این حال باز هم بخش عمده‌ای از آب شیرین کشور در بخش کشاورزی مصرف می‌شود. این میزان از مصرف آب در بخش کشاورزی نیازمند انجام اقدامات لازم برای جلوگیری از هدر رفت و صرفه جویی آب در بخش کشاورزی می‌باشد.

این روزها با توجه به کاهش میزان بارندگی، بحران کمبود آب ممکن است در آینده بیشتر مناطق کشور را دچار خشکسالی کند. بنابراین مدیریت منابع آبی از اهمیت خاصی برخوردار می باشد. ما در این مقاله قصد داریم  به برخی از روش‌های صرفه‌جویی در مصرف آب کشاورزی ‌بپردازیم پس ما را تا پایان این مقاله همراهی نمایید.

راه‌کارهای صرفه جویی آب در بخش کشاورزی

احداث استخر ذخیره آب

از بهترین روش‌های صرفه‌جویی آب در کشاورزی می‌توان به احداث استخرهای ذخیره‌ی آب اشاره کرد. استخرهای ذخیره آب یا همان استخر پلیمری مکانی مناسب برای ذخیره آب حاصل از بارندگی و بارش برف در فصل‌های سرد و باران‌زا است. بیشترین مقدار آب‌‌های کشاورزی از طریق منابع آب‌های زیرزمینی تامین می‌شود. با این حال جمع‌آوری و ذخیره‌‌سازی آب‌‌های سطحی حاصل از بارش‌ها منبع تامین آب بسیار مناسبی برای مزارع در طول سال خواهد بود.

از دیگر کاربردهای استخرهای کشاورزی می‌توان به ذخیره حقابه چاه ، ذخیره آب قنات و آب چشمه و رودخانه‌ها برای انجام آبیاری اشاره کرد. این روزها آب‌بندی و عایق کردن استخرهای کشاورزی و مخزن آب یکی از موضوعات مهمی است. که روز به روز بیشتر مورد توجه عموم قرار می‌گیرد و شاید آب بندی استخرهای ذخیره آب ساده ترین و عملی ترین کار ممکن باشد.

آبیاری قطره‌ای

آبیاری قطره‌ای در صرفه‌جویی آب کشاورزی بسیار موثر می‌باشد، آبیاری قطره‌ای یکی از روش‌هایی است که باعث کاهش مصرف آب تا حد قابل ملاحظه‌ای می‌شود. در بسیاری از طرح‌های موفق کشاورزی از جمله تبدیل بیابان گبی به گلخانه، سیستم آبیاری قطره‌ای باعث کاهش مصرف آب تا ۵۰ درصد در هر گلخانه شده است. آبیاری قطره‌ای، آب را مستقیم به ریشه گیاه می‌رسانند. کاهش تبخیر در سیستم آبیاری قطره‌ای نقطه قوت این روش، در مقایسه با روش‌های سیستم‌های آبیاری پاششی می باشد.

کشاورزی دیمی

از دیگر روش های صرفه جویی در آب کشاورزی کشت دیمی است، کشاورزی دیمی نسبت به سایر انواع کشاورزی فواید منحصر به فردی دارد. کشت دیم به صورت گسترده باعث صرفه جویی در منابع آبی می‌شود. محصولات حاصل از کشت دیم طعم بهتری دارند اما میزان عملکرد نسبت به با کشت آبی کمتر خواهد بود. در این نوع کشت، اجرای عملیات‌ های خاک ورزی ویژه و پیگیری با دقت شرایط آب و هوایی ناحیه‌ای در مزرعه امری مهم می باشد.